درباره زایمان طبیعی بدون درد بیشتر بدانید

زایمان فیزیولوژیک یا طبیعی

همانطور که می‌دانید دو روش برای زایمان وجود دارد: زایمان طبیعی و زایمان سزارین. زایمان طبیعی معمولا با نام زایمان فیزیولوژیک نیز شناخته می‌شود. زایمان فیزیولوژیک فواید زیادی برای مادر و فرزند دارد. از این رو معمولا دکتر زنان زایمان این روش را برای به دنیا آوردن نوزادان انتخاب می‌کنند. باوری که وجود دارد این است که زایمان فیزیولوژیک با درد و رنج زیادی همراه است؛ به همین دلیل بسیاری از افراد از زایمان طبیعی یا فیزیولوژیک وحشت دارند. اما باید بگوییم که زایمان طبیعی بدون درد نیز وجود دارد. روش‌های مختلفی مانند ورزش کردن می‌تواند باعث آسان‌تر شدن انقباضات رحمی مادر شود؛ اما به جز این روش، روش دیگری نیز وجود دارد که در آن با استفاده از دارویی به نام «اپیدورال» به مقدار قابل توجهی درد زایمان را کم می‌کنند.

بی‌حسی اپیدورال یکی از محبوب‌ترین روش‌های کاهش درد در طول زایمان است. بیش از ۵۰ درصد خانم‌های باردار در بیمارستان‌ها از بی‌حسی اپیدورال استفاده می‌کنند. استفاده از داروی بی حسی اپیدورال از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است. از این رو حتما باید توسط پزشک متخصص و در اتاق عمل انجام شود. در این روش از زایمان فیزیولوژیک بدون درد، داروی اپیدورال به قسمت انتهایی کمر خانوم‌های باردار تزریق می‌شود. داروی اپیدورال باعث می‌شود که به طور موقت سیگنال‌های انتقال درد فلج شوند و مادران باردار هیچ گونه دردی را به هنگام زایمان طبیعی تجربه نکنند. با تزریق داروی اپیدورال رحم خانوم‌های باردار به تدریج بی‌حس خواهد شد؛ اما با وجود این بی‌حسی، همچنان انقباضات دهانه رحم وجود دارد و خانوم باردار می‌تواند فشار لازم برای خروج جنین از رحم را وارد کند. معمولا در طی عمل زایمان فیزیولوژیک بدون درد، دکتر زنان زایمان به طور مرتب ضربان قلب کودک و مادر را بررسی می‌کند تا دچار افت فشار نشوند.

 

بی‌حسی اپیدورال چیست؟

انجام عمل بیهوشی در حین زایمان طبیعی می‌تواند عوارض زیادی به همراه داشته باشد. در حالت بیهوشی مادر و جنین درگیر این عوارض می‌شوند. باید در نظر داشته باشیم که آستانه تحمل درد در افراد مختلف است. هر زایمان می‌تواند متفاوت از زایمان دیگر باشد. از این رو یکی از مناسب‌ترین روش‌ها برای کاهش حداکثری درد استفاده از بی‌حسی اپیدورال است.

مزایا استفاده از بی‌حسی اپیدورال

یکی از دلایل اصلی استفاده از اپیدورال، ایجاد بستری برای داشتن یک زایمان فیزیولوژیک بدون درد برای مادران باردار است، آن هم درحالی‌که هنوز انقباضات دهانه رحم همچنان ادامه دارد. استفاده از داروی بی‌حسی اپیدورال باعث می‌شود که مادر همچنان از تولد فرزند خود آگاه باشد و بتواند عضلات خود را به حرکت دربیاورد.

در عمل‌های سزارین نیز از اپیدورال برای کاهش میزان درد مادران به هنگام خروج نوزاد از رحم استفاده می‌شود. گاهی اوقات در زایمان از روش بیهوشی کامل استفاده می‌کنند؛ در این روش مادران از روند زایمان خود کاملا بی‌اطلاع هستند. استفاده از اپیدورال عوارض زیادی ندارد و همچنان مادر قابلیت فشار وارد کردن به جنین را دارد. از طرفی هنگام خروج جنین از رحم، مادر هوشیاری کامل دارد و می‌تواند فرزند خود را در آغوش بگیرد.

عوارض جانبی استفاده از داروی بی‌حسی اپیدورال

• تب
• سردرد
• خواب آلودگی
• مشکلات تنفسی
• تهوع و استفراغ
• بی‌حسی و بی حرکتی پاها
• خارش بدن (ناشی از داروها)
• خونریزی مداوم (از محل سوراخ شدن)
• افت فشار خون که می‌تواند باعث کاهش ضربان قلب کودک شود.
• مشکلات ادراری به‌صورت بی‌اختیاری که نیاز به کاتتر ادراری دارد.

همانطور که می‌دانید بیشتر داروها با عوارض احتمالی همراه هستند؛ اما نکته قابل توجه این است که افراد می‌توانند با تمهیدات به‌موقع تا حد زیادی این عوارض را کاهش دهند. عوارض نادر و خطرناکی هم وجود دارد که شامل آسیب به نخاع و ریشه‌های عصبی، هماتوم و آبسه اپیدورال و تشنج می‌شود. به دلیل احتمال بروز این عوارض، توصیه می‌شود قبل از هرگونه اقدامی حتما با دکتر زنان زایمان مشورت کنید. یکی از عوارض نادر استفاده از این داروی بی‌حسی سردرد نخاعی است. معمولا از هر ۱۰۰ زن تقریبا یک نفر بعد از عمل به این عارضه دچار می‌شود.

تزریق داروی بی‌حصی اپیدورال چگونه انجام می‌شود؟

برای تزریق بی‌حسی اپیدورال، بیمار باید به حالت نشسته یا به یک سمت درازکش باشد. دکتر زنان زایمان و متخصص بیهوشی در این مرحله سوزن باریکی را از پایین کمر بیمار به درون ستون فقرات می‌برد و داروی بی‌حسی را تزریق می‌کند. در حین زایمان باید سطح بی‌حسی مادر در حالت ثابتی قرار بگیرد؛ از این رو این دارو به صورت تدریجی به بدن افراد تزریق می‌شود. برای کاهش درد حاصل از تزریق آمپول ابتدا از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود. اپیدورال، باعث کاهش احساس درد در یک قسمت خاص از بدن می‌شود. معمولا بعد از گذشت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه از تزریق، داروی بی‌حسی اثر می‌کند.

موارد منع استفاده از داروی اپیدورال

به گفته متخصص زنان و زایمان در صورتی که مادران باردار علائم و بیماری‌های ذیل را داشته باشند، نمی‌توانند از این روش برای زایمان طبیعی بدون درد استفاده کنند.

• مشکلات انعقادی
• سرگیجه و افت فشارخون
• بیماری‌های مغزی و عصبی
• مصرف آسپیرین و تزریق هپارین
• داشتن عفونت در بدن یا ناحیه پوستی کمر
• سابقه واکنش آلرژیک به بی‌حسی موضعی
• مصرف هپارین و انوکساپارین یا سایر انعقادها
• تعداد پلاکت‌های کم مادر یا استفاده از رقیق کننده‌های خون
• مشکل در پیدا کردن فضای اپیدورال (این مشکل می‌تواند در زنان چاق یا دارای مشکلات نخاعی به وجود بیاید)

مادر باردار چه نقشی در هدایت موفق زایمان طبیعی بدون درد دارد؟

بر طبق گفته‌های دکتر زنان زایمان، مادران نقش اساسی را در یک زایمان طبیعی بدون درد ایفا می‌کنند. مادران بارداری که تصمیم به فرزندآوری در آینده گرفته‌اید، برای به دنیا آوردن فرزند خود به روش زایمان فیزیولوژیک باید اقدامات زیر را رعایت کنید:

• انجام تمرینات ورزشی اصولی در دوران بارداری بسیار مهم است و می‌تواند به زایمانی راحت کمک کند.
• داشتن اطلاعات کامل از روند زایمان طبیعی و سزارین باعث می‌شود که با آمادگی بیشتری برای این عمل حاضر شوید. آگاهی باعث از بین رفتن ترس و اضطراب بی‌پایه و اساس خواهد شد. در نظر داشته باشید مشورت با دکتر زنان زایمان در راحت‌تر شدن این فرایند می‌تواند بسیار موثر باشد.
• در زمان بستری شدن در بیمارستان، درخواست خود برای زایمان طبیعی بی‌درد با کادر درمان در میان بگذارید. در نظر داشته باشید که داشتن ماما همراه باعث تسهیل زایمان طبیعی و سزارین خواهد شد.
• مادران باردار باید هرگونه سابقه بیماری زمینه‌ای و مصرف داروهای خاص خود را با دکتر زنان زایمان در میان بگذارند. داروهای خاص عبارت‌اند از: آسپرین، هپارین (یا داروی تزریقی دور ناف) و …
• با متخصص بیهوشی همکاری لازم را داشته باشید. همچنین توصیه‌های پزشک متخصص و مراقبت‌های بعد عمل را جدی بگیرید.
• در نظر داشته باشید که به هنگام تزریق تا حد امکان بی‌حرکت باقی بمانید و تنفس عمیق داشته باشید.
• پس از اتمام تزریق اپیدورال می‌بایست نیم ساعت استراحت کنید و سپس نیم ساعت راه بروید.
• انجام حرکات ورزشی به کمک دکتر زنان زایمان روی توپ می‌تواند به انقباضات راحت‌تر دهانه رحم کمک کند.
• مثانه خود را خالی نگه دارید و با خوراکی‌های قندی گرسنگی خود را رفع کنید.

 

تجربه زایمان طبیعی با اسپاینال

یکی دیگر از روش‌های کاهش درد در زایمان فیزیولوژیک استفاده از بی‌حسی اسپاینال است. این بی‌حسی تفاوت جزئی با بی‌حسی اپیدورال دارد. تزریق بی‌حسی اسپاینال در زایمان طبیعی تنها یک بار انجام می‌شود. تاثیر بی‌حسی این دارو تا دو ساعت نیز باقی می‌ماند. دکتران زنان زایمان برای تجربه زایمان طبیعی بدون درد استفاده از داروی اپیدورال را توصیه می‌کنند؛ زیرا عوارض کمتری برای مادر و جنین به همراه دارد. بی‌حسی اسپاینال بیشتر در زایمان‌های سزارین کاربرد دارد. گاهی اوقات به تشخیص دکتر زنان زایمان از اپیدورال و اسپاینال به صورت ترکیبی نیز استفاده می‌شود.

 

هزینه‌های زایمان طبیعی بدون درد

معمولا هزینه‌های زایمان فیزیولوژیک بدون درد نسبت به دیگر روش‌های زایمان، از قیمت بالاتر برخوردار است. در کشور ما تعداد کمی از بیمه‌ها این نوع از زایمان را تحت پوشش خود قرار داده‌اند. لازم به ذکر است که علت هزینه بالای زایمان بدون درد، به علت تهیه آمپول مخصوص بی‌حسی است و هزینه اضافی دیگری از مادران باردار دریافت نمی‌شود. و به غیر از ارائه برخی خدمات اضافه به مادران گرامی در طول عمل، هزینه اضافی دیگری گرفته نمی‌شود.

 

جمع‌بندی

در این مطلب سعی کردیم روش‌های کاهش درد در زایمان طبیعی را به شما معرفی کنیم. در نظر داشته باشید که وجود دکتر زنان زایمان می‌تواند تا حد بسیار زیاد در آسان شدن فرایند زایمان به شما کمک کند. از اینکه تا پایان این مطلب همراه ما بودید از شما متشکریم. امیدواریم که این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد.